Badanie spirometryczne- to najważniejsze z badań czynnościowych układu oddechowego, czyli badań, które pozwalają na obiektywną ocenę czynności płuc.
Wykonuje się :
- spirometrię podstawową
- spirometrię po inhalacji leku rozkurczającego oskrzela określaną jako „spirometria z oceną odwracalności obturacji”
Badanie polega na oddychaniu przez ustnik aparatu, w trakcie ocenia się objętość powietrza wydychanego i wdychanego do płuc.
Przygotowanie do badania:
- przed badaniem nie należy palić papierosów, pić alkoholu ( doba lub minimum 4 godziny)
- nie należy wkładać ubrania krępującego ruchów klatki piersiowej i brzucha
- przez 2 godz. przed badaniem nie jeść obfitych posiłków
- bezpośrednio przed badaniem (ok. pół godziny) nie należy wykonywać intensywnego wysiłku fizycznego
- jeśli spirometrię wykonuje się po inhalacji leku rozkurczającego oskrzela, przed badaniem konieczne jest odstawienie niektórych leków przeciwastmatycznych. Jest to potrzebne tylko wtedy, gdy spirometria będzie wykonywana po inhalacji leku rozkurczającego oskrzela. Podczas ustalania terminu badania, personel rejestracji powinien poinformować Pacjenta o konieczności odstawienia leków rozkurczających oskrzela przed badaniem.
Przeciwwskazania do wykonania badania:
- osoby, u których rozpoznano tętniaki aorty lub tętnic mózgowych
- chorzy po przebytej w niedawnym czasie operacji okulistycznej
- pacjenci po przebytym odwarstwieniu siatkówki
- osoby mające dolegliwości bólowe po przebytej operacji jamy brzusznej, klatki piersiowej, utrudniające pełny wdech i wydech w czasie badania
Przebieg badania:
Spirometria jest badaniem dokładnym i powtarzalnym pod warunkiem, że wykona się ją prawidłowo – wkładając w badanie odpowiednio dużo zaangażowania. Niektóre z wyników w znacznym stopniu zależą od wysiłku Pacjenta. Nie należy się obawiać „włożenia serca” i wysiłku w badanie – jest ono całkowicie bezpieczne.
Badanie wykonuje się w pozycji siedzącej, Pacjent nie może garbić się, powinien siedzieć prosto. Ustami trzeba objąć dokładnie ustnik aparatu i wykonywać polecenia osoby prowadzącej badanie.
Początkowo Pacjent oddycha spokojnie. Następnie na dany znak należy nabrać maksymalnie głęboko powietrza i wykonać jak najmocniejszy i najszybszy wydech – to jedna z trudności technicznych” badania.
Największa trudność to kontynuacja wydechu jak najdłużej, mimo wrażenia, że w płucach nie ma już w ogóle powietrza. Dopiero na znak dany przez osobę badającą można przestać wydychać.
Przeciwwskazania do wykonania badania:
- osoby, u których rozpoznano tętniaki aorty lub tętnic mózgowych
- chorzy po przebytej w niedawnym czasie operacji okulistycznej
- pacjenci po przebytym odwarstwieniu siatkówki
- osoby mające dolegliwości bólowe po przebytej operacji jamy brzusznej, klatki piersiowej, utrudniające pełny wdech i wydech w czasie badania
Przydatność spirometrii u chorych na astmę
Spirometrii używa się do rozpoznawania astmy – cechy obturacji oskrzeli w spirometrii zwiększają znacznie prawdopodobieństwo rozpoznania. Należy jednak wiedzieć, że są inne choroby, które powodują podobne zmiany w spirometrii. Czynność płuc u chorych na astmę jest zmienna, to cecha charakterystyczna tej choroby. W okresie gdy nie ma objawów, wynik spirometrii jest często prawidłowy, jednak nie wyklucza to rozpoznania astmy.
Spirometrii używa się do monitorowania skuteczności leczenia astmy. Jeżeli występują objawy choroby, wówczas wynik spirometrii może być nieprawidłowy. Nasilenie duszności nie musi dokładnie korelować z wynikiem spirometrii, ale stanowi dla lekarza informację istotną w planowaniu leczenia.
Parametrem, którego używa się najczęściej jest FEV1. U każdego człowieka, w miarę starzenia się organizmu, czynność płuc stale się zmniejsza. Tempo spadku czynności płuc wynosi około 30–40 ml/rok. Palenie tytoniu powoduje m.in. znaczne przyśpieszenie tempa spadku FEV1.
Badanie trwa od 15 do 20 minut